ΓΛΑΥΚΩΜΑ

Λέγοντας γλαύκωμα εννοούμε μια ομάδα παθήσεων με κύριο χαρακτηριστικό την οπτική νευροπάθεια. Προσβάλλει το 2% των ανθρώπων. Η προοδευτική καταστροφή του οπτικού νεύρου που παρατηρείται σε αυτές τις παθήσεις, καθιστά το γλαύκωμα πάθηση που μπορεί χωρίς θεραπεία να οδηγήσει ακόμα και σε τύφλωση. Σήμερα με την πλειάδα των προληπτικών εξετάσεων και των θεραπευτικών παρεμβάσεων που έχουμε, κάτι τέτοιο θεωρείται αρκετά σπάνιο.

Αυξημένη ενδοφθάλμια πίεση=γλαύκωμα;

ΟΧΙ. Η φυσιολογική ενδοφθάλμια πίεση στον άνθρωπο είναι 10-20mmHg.Παλιότερα ο έχων πίεση 21 θεωρούνταν γλαυκωματικός. Σήμερα όχι. Η μέτρηση της ενδοφθάλμιας πίεσης γίνεται με τονόμετρο επιπεδώσεως Goldmann, τονόμετρο αέρος ή τονόμετρο Pascal.

Τονόμετρο επιπεδώσεως Goldmann

Είμαι 30 χρονών. Κινδυνεύω από γλαύκωμα;

Θεωρητικά όχι. Ο κίνδυνος για την ανάπτυξη γλαυκώματος αυξάνεται μετά την ηλικία των 40-45 ετών, λόγω των μεταβολών στις οφθαλμικές δομές της γωνίας του προσθίου θαλάμου. Η γωνία αυτή βρίσκεται ανάμεσα στον κερατοειδή και την ίριδα και παροχετεύει το φυσιολογικά παραγόμενο υδατοειδές υγρό στην αιματική κυκλοφορία. Η παρεμπόδιση αποχέτευσης αυτού του υγρού, αυξάνει την πίεση του στο μάτι με αποτέλεσμα την καταστροφή του οπτικού νεύρου. Φυσικά η ηλικία δεν είναι ο μοναδικός παράγοντας κινδύνου. Υπάρχουν και άλλοι όπως:
• Οικογενειακό ιστορικό γλαυκώματος (σε ύπαρξη γλαυκωματικής μητέρας, ο κίνδυνος είναι 20%,σε πατέρα 8-10% και σε δύο γονείς 26-30%).
• Φυλή (οι αφρο-Αμερικάνοι κινδυνεύουν 6-8 φορές περισσότερο).
• Τραυματισμός οφθαλμού (μετατραυματικά γλαυκώματα).
• Μυωπία
• Σακχαρώδης διαβήτης
• Οφθαλμικές φλεγμονές
• Χρήση κορτιζονούχων κολλυρίων και στεροειδών από το στόμα για μεγάλα χρονικά διαστήματα.
• Αγγειακές παθήσεις (κυρίως αρτηριακή υπέρταση, νυκτερινή υπόταση-για γλαύκωμα φυσιολογικής πίεσης-, διαταραχές πηκτικότητας του αίματος)
• Κεντρικό πάχος κερατοειδούς λιγότερο του 500μm.
• Ψευδοαποφολίδωση (συνδυάζεται με υψηλό ποσοστό γλαυκώματος και καταρράκτη).

Πως θα καταλάβω ότι έχω γλαύκωμα;

Δυστυχώς το γλαύκωμα δεν δίνει οφθαλμικά συμπτώματα, παρά μόνο σε προχωρημένες καταστάσεις, όταν έχει επηρεαστεί η κεντρική όραση (και αυτό γιατί η βλάβη αρχίζει από την περιφέρεια και προχωρά προς το κέντρο).Αυτός είναι και ο λόγος που επιβάλλεται ο προληπτικός έλεγχος από την ηλικία των 45 ετών και έπειτα.

Πήγα στον οφθαλμίατρο εχθές και μου είπε ότι έχω γλαύκωμα. Τι εξετάσεις πρέπει να κάνω για να είμαι σίγουρος;

Υπάρχει μια πλειάδα εξετάσεων που πρέπει να κάνουμε για να θέσουμε τη διάγνωση του γλαυκώματος:
• Ατομικό και οφθαλμολογικό ιστορικό.
• Τυπική οφθαλμολογική εξέταση (μέτρηση οπτικής οξύτητας, εξέταση στη σχισμοειδή λυχνία)
• Τονομέτρηση (εξηγήσαμε παραπάνω)
• Γωνιοσκοπία (με την οποία βλέπουμε τις ανατομικές δομές της γωνίας του προσθίου θαλάμου)
• Μέτρηση κεντρικού πάχους κερατοειδούς (αυξημένος κίνδυνος σε τιμές κάτω του 500μm).
• Κλινική εκτίμηση κοίλανσης οπτικού νεύρου και φωτογράφηση αυτού (μετά από μυδρίαση).
• Τονομετρική καμπύλη (μέτρηση της ενδοφθάλμιας πίεσης σε διάφορες ώρες της ημέρας).

Διενέργεια Οπτικού Πεδίου

Η σφραγίδα της διάγνωσης του γλαυκώματος και της έναρξης θεραπείας, είναι η διενέργεια οπτικού πεδίου (αυτοματοποιημένης περιμετρίας).Υπάρχουν πολλά διαφορετικά περίμετρα (Humphrey, Medmont, Octopus).





Τα τελευταία χρόνια έχουν προστεθεί στη οφθαλμολογική φαρέτρα και άλλες εξετάσεις, όπως το OCT (optical coherence tomography - οπτική τομογραφία συνοχής), το HRT II(Heidelberg retinal tomography- συνεστιακή laser οφθαλμοσκόπηση) και το GDx (laser πολαριμετρία).Με τις δύο πρώτες έχουμε την τρισδιάστατη απεικόνιση του οπτικού νεύρου, ενώ με την τρίτη υπολογίζουμε το πάχος της στιβάδας των νευρικών ινών και κατά πόσο αυτές είναι βιώσιμες ή όχι.

Υπάρχουν πολλά είδη γλαυκώματος;

Το γλαύκωμα χωρίζεται σε πρωτοπαθές και δευτεροπαθές.
Πρωτοπαθή γλαυκώματα είναι τα ακόλουθα:
• Πρωτοπαθές γλαύκωμα ανοικτής γωνίας (ευθύνεται για το 90% όλων των γλαυκωμάτων).
• Γλαύκωμα κλειστής γωνίας (παθολογικά στενή γωνία προσθίου θαλάμου, με κίνδυνο πρόκλησης οξείας κρίσης γλαυκώματος-θόλωση οράσεως, έντονη κεφαλαλγία, έμετος και ενδοφθάλμια πίεση 50-60 mmHg).
• Γλαύκωμα φυσιολογικής πίεσης (συνδυάζεται με νυκτερινή υπόταση).
• Παιδιατρικό γλαύκωμα (συγγενές, νεογνικό και νεανικό).
Τα δευτεροπαθή είναι τα εξής:
• Ψευδοαποφολιδωτικό (αποφολιδωτικό υλικό σαν πυτιρίδα που αποφράσσει τη γωνία του προσθίου θαλάμου)
• Χρωστικοφόρο (εναπόθεση κοκκίων χρωστικής στη γωνία του προσθίου θαλάμου)
• Μετατραυματικό (διατιτραίνον ή αμβλύ τραύμα που προξενεί απόσπαση της γωνίας).
• Μετεγχειρητικό
• Φλεγμονώδες (σε ραγοειδίτιδα)
• Νεοαγγειακό (σε σακχαρώδη διαβήτη, απόφραξη φλέβας αμφ/δούς κτλ).

Υπάρχει θεραπεία;

Οι θεραπευτικές επιλογές σήμερα είναι πολλές.
• Φαρμακευτική αγωγή (β-αναστολείς, αναστολείς καρβονικής ανυδράσης, α-διεγέρτες και προσταγλαδίνες). Βασική προυπόθεση για την επιτυχία της φαρμακευτικής αγωγής είναι η συμμόρφωση του ασθενούς.
• Laser (ALT-Argon laser trabeculoplasty, SLT-Selective laser trabeculoplasty και Yag laser iridotomy-σε γλαύκωμα κλειστής γωνίας).
• Χειρουργική επέμβαση (τραμπεκουλεκτομή).

Επίλογος

Κλείνοντας πρέπει να πούμε ότι ο ασθενής είναι αυτός που με την πρόληψη και με τη συμμόρφωση, δεν θα επιτρέψει στο γλαύκωμα να του στερήσει την ποιότητα της ζωής που ονειρεύεται.